Biz insanları daha çocukken diğer canlılardan ayıran şey merak duygumuz. Gelişmeye hayat boyu devam eden insanların ortak özelliği merak duygusunu yitirmemeleri ve anlama çabasını sürekli kılmaları. Oğlum Cem, her çocuk gibi, konuşmaya başladıktan kısa süre sonra sürekli olarak kelimelerin tanımını sormaya başladı. Şimdi o soruların sıklığı azaldı tabii ki ama o süreç, bildiğimi düşündüğüm birçok kavramı tanımlamakta ne kadar zorlandığımı yüzüme vurdu. Bu yüzden, marka ve iş sahibi (veya yöneticisi) insanlara faydalı olacağını düşündüğüm bu bloğa da marka kavramının tanımını anlatarak başlamak istedim.
Marka, patent ofisinden tescil ettirdiğiniz bir isim, bir logo, bir ambalaj tasarımı ya da ürününüzün üzerinde bastığınız bir kelime değildir. Eskiden bunlara marka denebilirdi ancak bugün bunlar, olsa olsa bir markanın varlığını bilmemizi sağlayan gölgeler, hatırlatıcılardır.

Öyleyse, marka nedir?

Marka Türk Dil Kurumu sözlüğündeki kısıtlı tanımıyla; Bir ticari malı, herhangi bir nesneyi tanıtmaya, benzerinden ayırmaya yarayan özel ad veya işaret.

Benimse, beğendiğim ve kullandığım 2 tanımı var markanın;

İlk tanım, bu blogda sıklıkla referans vereceğim ve 2008 yılında dünyanın ilk online pazarlama stajı programında, tek Türk katılımcı olarak birlikte çalışma fırsatı bulduğum Seth Godin’den; 

Marka, tüketicinin bir ürün ya da hizmeti diğerine tercih etmesine sebep olan, beklentiler, anılar, hikâyeler, ilişkiler ve duygular kümesidir.

En net ve kısa tanım ise; Marka, müşteriye verilmiş ve tutulan sözdür.

Markanın, faydalı bulduğum diğer tanımları ise;

American Marketing Association ‘a göre marka “Bir satıcının servis ya da ürününü, isim, terim, tasarım, sembol ya da diğer ayırt edici özellikleriyle rakiplerinden farklı olarak sunması.”

Pazarlamanın babası sayılabilecek Philip Kotler’e göre Marka; “Üretici ve satıcının, tüketicilere belirli özellik ve faydaları sürekli olarak sunacağının bir vaadi ve kalite garantisidir.”

Bir diğer kapsayıcı tanım ise reklamcılık duayeni David Ogilvy’nin tanımı; “Marka, bir ürünün dayandığı, ismi, ambalajı, fiyatı, tarihi, saygınlığı ve reklamının nasıl yapıldığı gibi soyut özelliklerin toplamıdır.”

Diğer bir reklamcılık devi Leo Burnett’e göre ise “Marka, sembolünü gördüğünüzde ya da adını duyduğunuzda zihninizde belirsen resimdir.”

Bu tanımlardaki “marka” kelimesi yerine kendi markanızın ismini koyarak gerçek anlamda bir markanız var mı, anlayabilirsiniz. Daha da önemlisi tanımlardaki unsurları oluşturmaya çalışarak marka stratejinizin temellerini atabilir ve markanız kendi yolunda ilerliyor mu, test edebilirsiniz. İşte birkaç başlama noktası; 

-         Markanızın müşterilere verdiği söz nedir? Bu sözü tutuyor musunuz?
-         Markanızın ismi, ambalajı, fiyatı, tarihi, saygınlığı, reklamının nasıl yapıldığı ilk başta düşündüğünüz yaklaşıma uygun ilerliyor mu?
-         Tüketiciler hangi beklentiyle sizi, diğerlerine tercih ediyor? Onlara hangi hikâyeleri anlatıyor, zihinlerinde nasıl anılar bırakıyor, hangi duygularına hitap ediyorsunuz?

Bu sorulara yanıt vermekte zorlanıyorsanız ya da daha doğru cevaplar vermek istiyorsanız sizi daha yakından tanımak isterim.